Frans
Nederlands
Algemeen principe
In de Europese Unie heeft Verordening 883/2004 tot doel de nationale socialezekerheidsstelsels te coördineren. In de algemene bepalingen van deze verordening wordt de term “grensarbeider” gedefinieerd. Onder “grensarbeider” wordt verstaan “eenieder die werkzaamheden al dan niet in loondienst verricht in een lidstaat maar die woont in een andere lidstaat, waarnaar hij in beginsel dagelijks of ten minste eenmaal per week terugkeert”.
Dezelfde verordening bepaalt dat alle werknemers aan slechts één en hetzelfde socialezekerheidsstelsel onderworpen kunnen zijn: dat van de Staat waar de activiteit wordt uitgeoefend. Er bestaan uitzonderingen voor personen die hun werkzaamheden in loondienst in twee of meer lidstaten verrichten.
Hieruit volgt dus dat een grensarbeider in loondienst onderworpen is aan het socialezekerheidsstelsel van het land waar hij zijn beroepsactiviteit uitoefent.
Indien deze werknemer socialezekerheidsbijdragen betaalt in het land waar hij werkt, zullen de toegekende uitkeringen vallen onder het land waar hij werkt en/of het land waar hij verblijft.
OPGELET: men mag het fiscaal statuut van grensarbeider niet verwarren met het statuut van grensarbeider in de zin van de sociale zekerheid.
Nog aan te vullen…
In de Europese Unie heeft Verordening 883/2004 tot doel de nationale socialezekerheidsstelsels te coördineren. In haar algemene bepalingen definieert deze verordening de term “grensarbeider” (1). Een grensarbeider wordt gedefinieerd als “eenieder die werkzaamheden al dan niet in loondienst verricht in een lidstaat en die woont in een andere lidstaat waarnaar hij of zij in principe dagelijks of ten minste eenmaal per week terugkeert”.
Dezelfde verordening bepaalt dat alle werknemers slechts aan één en hetzelfde socialezekerheidsstelsel onderworpen kunnen zijn: dat van de staat waar ze werken. Er zijn uitzonderingen, met name voor mensen die in twee of meer lidstaten werken.
In principe vallen grensarbeiders in loondienst dus onder het socialezekerheidsstelsel van het land waar ze werken.
Hoewel de werknemer in termen van sociale zekerheid bijdraagt aan het stelsel in het land waar hij of zij werkt, vallen de toegekende uitkeringen onder de verantwoordelijkheid van het werkland (uitkeringen in geld, zoals ziektegeld) en/of het woonland (uitkeringen in natura, zoals gezondheidszorg).
(1) LET OP: verwar de status van grensarbeider voor belastingdoeleinden niet met de status van grensarbeider voor socialezekerheidsdoeleinden.
Praktische en verplichte procedures
Verordening 883/2004 bepaalt daarom dat de werknemer moet bijdragen aan het socialezekerheidsstelsel in het land waar hij werkt.
Als je een Belgische inwoner bent die in Frankrijk werkt, val je dus onder het Franse socialezekerheidsstelsel. Je moet :
- je moet je lidmaatschap bij je Belgische verzekeraar (onderlinge verzekeraar) behouden (2) EN,
- moet je je registreren bij de Caisse Primaire d’Assurance Maladie (C.P.A.M.) waar je bedrijf gevestigd is.
Deze twee instanties zullen verbindingsformulieren (E104 en S1/E106) uitwisselen, rechtstreeks of via jou, om ervoor te zorgen dat je in beide landen goed verzekerd bent.
Als je een Franse ingezetene bent die in België werkt, ben je onderworpen aan het Belgische socialezekerheidsstelsel. Je moet :
- je moet je inschrijving bij de Caisse Primaire d’Assurance Maladie (C.P.A.M.) EN behouden,
- je moet je inschrijven bij een Belgische verzekeraar (“mutualiteit”) (2).
BDeze twee instanties zullen rechtstreeks of via u verbindingsformulieren (E104 en S1/E106) uitwisselen om ervoor te zorgen dat u in beide landen goed verzekerd bent.
(2): niet te verwarren met mutuelles in Frankrijk, die bedoeld zijn om de resterende kosten van gezondheidszorg na terugbetaling door de sociale zekerheid geheel of gedeeltelijk te dekken. De Belgische mutualiteit daarentegen komt overeen met de Caisse Primaire d’Assurance Maladie (C.P.A.M.), d.w.z. de Belgische Sociale Zekerheid. We nodigen je uit om contact op te nemen met een van de Belgische mutualiteiten die georganiseerd zijn door werknemers die dezelfde waarden delen als de CSIR.
Je bent niet in staat om te werken / ziek
1) Te nemen stappen:
Je woont in Frankrijk en werkt in België:
- Breng de bedrijfsleiding onmiddellijk op de hoogte in overeenstemming met de bepalingen van het arbeidsreglement.
- Binnen twee werkdagen na de dag waarop je arbeidsongeschikt bent geworden, moet je de bedrijfsleiding je medische verklaring sturen waarin staat dat je niet aan het werk bent.
- De veiligste manier om dit te doen is per aangetekende post met ontvangstbevestiging.
- LET OP: als je afwezigheid van het werk langer duurt dan :
- 14 kalenderdagen als je een handarbeider bent (C.D.I. (3) of C.D.D. (4)),
- of 28 dagen als je in loondienst bent (C.D.I. of C.D.D.),
- of 2 dagen als je een uitzendkracht bent,
- of bij twijfel :moet u uw arts laten invullen:
- of het bericht van werkonderbreking, als u een arts raadpleegt die in Frankrijk is gevestigd,
- of het “vertrouwelijke” bewijs van arbeidsongeschiktheid voor werknemers, dat u van het ziekenfonds hebt gekregen, als u een in België gevestigde arts raadpleegt.
Je woont in België en werkt in Frankrijk:
- Breng in alle gevallen het management van het bedrijf onmiddellijk op de hoogte.
- Als je naar een dokter gaat in België :
- Het is belangrijk dat hij op het bewijs van ziekteverlof vermeldt :
- uw Franse burgerservicenummer,
- de begin- en einddatum van je ziekteverlof,
- of uitstapjes al dan niet zijn toegestaan.
- Het is belangrijk dat hij op het bewijs van ziekteverlof vermeldt :
- Als je naar een dokter gaat in België :
-
-
- Je moet dit Belgische attest van werkonderbreking binnen twee werkdagen na de dag waarop je het werk hebt onderbroken, opsturen naar de C.P.A.M. waarbij je in Frankrijk bent aangesloten en naar de directie van het bedrijf.
- Als je in Frankrijk naar de dokter gaat, moet je binnen twee werkdagen na de dag waarop je gestopt bent met werken :
- eerst deel 1 en 2 van je medische verklaring van ziekteverlof naar je plaatselijke Caisse Primaire d’Assurance Maladie (C.P.A.M.),
- en deel 3, aan het management van het bedrijf.
- De veiligste manier is om het aangetekend met ontvangstbevestiging te versturen.
-
2) Wie zal je compenseren?
Je woont in Frankrijk en werkt in België:
Wanneer je arbeidsongeschikt bent door ziekte of een ongeval anders dan een beroepsziekte of een ongeval anders dan een arbeidsongeval (5), heb je onder bepaalde voorwaarden recht op doorbetaling van je salaris op kosten van het bedrijf gedurende een beperkte periode.
N.B.: sommige bedrijven schakelen een keuringsarts in om de “echtheid van de arbeidsongeschiktheid” te controleren. Als je een geschil hebt, vraag dan je vakbond om je te helpen.
(5) LET OP: bij een arbeidsongeval of beroepsziekte gelden specifieke regels.
- Algemene voorwaarden:
- Je bent een arbeider :
- Je moet minstens een maand zonder onderbreking voor het bedrijf hebben gewerkt om aanspraak te kunnen maken op een gegarandeerd salaris.
- Je bent een werknemer:
- Als je minder dan 3 maanden op een C.D.D. werkt, moet je minstens een maand zonder onderbreking voor het bedrijf hebben gewerkt om aanspraak te kunnen maken op een gegarandeerd salaris.
- Als je een tijdelijk contract hebt of voor een beperkte periode van minstens 3 maanden, kun je aanspraak maken op een gewaarborgd loon.
- Je bent een interim:
- Je moet minstens een maand bij hetzelfde uitzendbureau werken.
- Opeenvolgende gewerkte dagen of weken kunnen opgeteld worden tot één maand anciënniteit. Als tijdelijk werk langer dan zeven dagen wordt onderbroken, daalt je anciënniteit tot nul.
- Duur van het gegarandeerde salaris::
- Je bent een arbeider:
- De werknemer heeft gedurende 30 dagen recht op het volgende gegarandeerde loon:
- 100% van het brutosalaris gedurende de eerste 7 kalenderdagen op kosten van het bedrijf ;
- 85,88% van het brutosalaris van de 8e tot de 14e kalenderdag ten laste van het bedrijf ;
- 25,88% van het gemaximeerde brutosalaris + 60,00% van het gemaximeerde brutosalaris betaald door de Mutualité voor de periode van de 15e tot de 30e kalenderdag.
- Je bent een werknemer:
- Het salaris van een werknemer is gegarandeerd gedurende de eerste 30 dagen van arbeidsongeschiktheid. Let op: er gelden specifieke regels in het geval van een werknemer die is aangenomen voor een periode van minder dan 3 maanden of voor een duidelijk gedefinieerde functie die normaal gesproken minder dan 3 maanden in beslag neemt.
- De werknemer heeft gedurende 30 dagen recht op het volgende gegarandeerde loon:
- Je bent een arbeider:
- Je bent een arbeider :
Je bent een interim:
- Je salaris is gegarandeerd tot het einde van je (ondertekende!!) arbeidsovereenkomst, binnen de grenzen van de bepalingen van je statuut: arbeider of bediende.
- Onder bepaalde voorwaarden kan een toeslag verschuldigd zijn:
- na het gegarandeerde salaris,
- in geval van ziekte na beëindiging van de arbeidsovereenkomst.
- B.: Sommige bedrijven schakelen een controlearts in om te controleren of de betrokken werknemer wel degelijk arbeidsongeschikt is. In geval van betwisting laat je je best bijstaan door je vakbond.
Vervolgens ontvangt de werknemer tijdens het eerste jaar van arbeidsongeschiktheid, na de periode van gewaarborgd loon, een vergoeding van de ziekenfondsverzekering ten bedrage van 60% van het geplafonneerde brutoloon.
De periode van invaliditeit begint in het tweede jaar van arbeidsongeschiktheid. De werknemer ontvangt dan een vergoeding van de ziekenfondsverzekering:
- 65% van het afgetopte brutosalaris voor een werknemer met ten minste één persoon ten laste ;
- 55% voor een alleenwerker ;
- 40% voor een samenwonende werknemer.
Je woont in België en werkt in Frankrijk:
- H• Het gegarandeerde minimumloon komt overeen met de dagelijkse toelage van de Sociale Zekerheid (I.J.S.S.) die 50% van het dagelijkse basissalaris (S.J.B.) bedraagt, beperkt tot 1,8 maal de S.M.I.C. (Salaire Minimum Interprofessionnel de Croissance), zodat de I.J.S.S. gemaximeerd is. Er gelden specifieke bepalingen voor ouders met ten minste 3 kinderen ten laste.
- De eerste 3 dagen van ziekte, die beschouwd worden als de wachtperiode, worden niet gedekt door de sociale zekerheid.
- Collectieve overeenkomsten en/of bedrijfsakkoorden kunnen echter voorzien in een hogere of zelfs volledige loondoorbetaling, ook tijdens de wachtperiode.
- • De I.J.S.S. wordt betaald voor elke dag van de week, dus 7 dagen per week, inclusief zon- en feestdagen.
- • De Caisse Primaire d’Assurance Maladie (C.P.A.M.) betaalt maximaal 360 I.J.S.S. per periode van 3 opeenvolgende jaren, en een onbeperkt aantal in het geval van langdurige ziekte (Affection Longue Durée – A.L.D.).
– Algemene voorwaarden:
- Om recht te hebben op een vergoeding tijdens je ziekteverlof, moet je bewijzen dat je aan de volgende voorwaarden voldeed op de dag dat je stopte met werken:
- tot 6 maanden vrij van werk :
- ten minste 150 uur hebben gewerkt in de 3 kalendermaanden of 90 dagen voorafgaand aan de onderbreking,
- of gedurende de 6 kalendermaanden voorafgaand aan de stopzetting premies hebben betaald op basis van een beloning die ten minste gelijk is aan 1,015 maal het bedrag van het S.M.I.C.-uurloon dat aan het begin van deze periode is vastgesteld.
- Na 6 maanden:
- Om compensatie te blijven ontvangen als je langer dan 6 maanden niet werkt, moet je aan de volgende voorwaarden voldoen:
- op de datum van onderbreking van het werk moet je minstens 12 maanden ingeschreven zijn in het socialezekerheidsstelsel,
- en ten minste 600 uur hebben gewerkt in de 12 kalendermaanden of 365 dagen voorafgaand aan de onderbreking,
- of hebben bijgedragen, gedurende de 12 kalendermaanden of 365 dagen voorafgaand aan de onderbreking, op basis van een beloning die ten minste gelijk is aan 2,030 maal het bedrag van het S.M.I.C.-uurloon vastgesteld aan het begin van deze periode.
- Om compensatie te blijven ontvangen als je langer dan 6 maanden niet werkt, moet je aan de volgende voorwaarden voldoen:
- tot 6 maanden vrij van werk :
Moederschap
Ik woon in Frankrijk en werk in België
Je Belgische ziekenfonds betaalt je een moederschapsuitkering als je aan de volgende criteria voldoet:
* een periode van ziekteverzekeringsbijdragen (Frans-Belgisch) van minstens 6 maanden;
* ten minste 120 dagen of 400 werkuren in de 6 maanden voorafgaand aan het zwangerschapsverlof;
*geen onderbreking van meer dan 30 dagen hebben gehad tussen uw laatste werkdag en uw zwangerschapsverlof.
Tijdens je zwangerschapsverlof betaalt je ziekenfonds je een zwangerschapsuitkering die berekend wordt op basis van je salaris:
- voor de eerste 30 dagen is dit 82% van het niet-afgetopte salaris
- vanaf de 31e dag en in geval van verlenging is het 75% van het maximumsalaris.
Let op: als je het fiscaal statuut van grensarbeider hebt, vergeet dan niet om een kopie van formulier 276 vooraan in te dienen bij je Belgische mutualiteit zodat deze geen roerende voorheffing inhoudt op je uitkeringen.
Om er zeker van te zijn dat je wettelijk beschermd bent, raden we je sterk aan om zo snel mogelijk een aangetekende brief naar je werkgever te sturen om hem te informeren dat je zwanger bent. Deze bescherming heeft betrekking op mogelijk ontslag op grond van zwangerschap, je recht om onder bepaalde voorwaarden vrij te nemen van je werk en de uitvoering van preventieve maatregelen op het gebied van veiligheid en gevaar. Als de functie die je uitoefent als risicovol wordt beschouwd, is de werkgever verplicht om aanpassingen te doen of zelfs van functie te veranderen. Als dit onmogelijk blijkt, wordt je arbeidsovereenkomst opgeschort en ontvang je een moederschapsuitkering van je Belgische ziekenfonds.
De borstvoedingspauze wordt betaald door je Belgische Mutualiteit.
Vaderschapsverlof en verlof voor co-ouderschap
Vaders en “co-moeders” hebben onder bepaalde voorwaarden recht op geboorteverlof (20 dagen, binnen 4 maanden na de geboorte). Voor vaderschapsverlof en co-ouderschapsverlof betaalt het bedrijf het salaris voor de eerste 3 verlofdagen en draagt de mutualiteit 82% van het brutosalaris bij voor de volgende 17 dagen (die gesplitst kunnen worden).
Adoptieverlof
Het adoptieverlof moet binnen 2 maanden na de inschrijving van het kind bij de gemeente beginnen. Je Belgische ziekenfonds zal je betalen nadat je werkgever de eerste 3 dagen je loon heeft doorbetaald.
De vakantie bedraagt:
- • Maximaal 6 weken als het kind jonger is dan 3 jaar
- • 4 weken als het kind ouder is dan 3 en jonger dan 8 jaar
Ouderschapsverlof
Ouderschapsverlof in zijn verschillende vormen staat je toe om je uitkeringen tijdelijk op te schorten of te verminderen om voor je kind(eren) onder de 12 jaar te zorgen.
Voor meer informatie zal je vakbondsadviseur je doorverwijzen naar de juiste afdeling.
Ik woon in België en werk in Frankrijk
- Je hebt recht op zwangerschapsverlof gedurende de periode rond de vermoedelijke geboortedatum. De duur van dit verlof hangt af van het aantal kinderen dat je hebt, ongeboren of al afhankelijk. Zwangerschapsverlof bestaat uit prenataal verlof (vóór de geboorte) en postnataal verlof (na de geboorte). Er wordt een uitkering betaald door de sociale zekerheid.
- Zwangerschapsverlof is verplicht. Het is ten strengste verboden om er helemaal van af te zien.
- De duur van het zwangerschapsverlof varieert naargelang het aantal kinderen waarvoor je al moest zorgen vóór de geboorte van het kind:
| Status van het ongeboren kind | Duur van het zwangerschapsverlof | Duur van postnataal verlof | Totale duur van het zwangerschapsverlof |
| 1e kind | 6 weken | 10 weken | 16 weken |
| 2e kind | 6 weken | 10 weken | 16 weken |
| 3e kind of meer | 8 weken | 18 weken | 26 weken |
- Duur van het zwangerschapsverlof afhankelijk van het aantal ongeboren kinderen :
| Aantal ongeboren kinderen | Duur van het zwangerschapsverlof | Duur van postnataal verlof | Totale duur van het zwangerschapsverlof |
| 2 | 12 weken | 22 weken | 34 weken |
| 3 of meer | 24 weken | 22 weken | 46 weken |
- Je moet minstens 8 weken stoppen met werken, waarvan 6 weken na de bevalling.
- Collectieve arbeidsovereenkomsten of bedrijfsovereenkomsten kunnen voorzien in langere verlofperioden.
- In geval van ziekte (pathologisch verlof) als gevolg van zwangerschap of de nasleep van een bevalling, en aangetoond door een medisch attest, wordt de duur van het zwangerschapsverlof verlengd binnen de volgende grenzen:
- 2 weken voor de verwachte leverdatum,
- 4 weken na de bevalling.
- U moet de directie van het bedrijf op de hoogte stellen per aangetekende brief met ontvangstbevestiging of door afgifte tegen ontvangstbewijs. In deze brief moet u de reden van uw afwezigheid vermelden en de datum waarop uw zwangerschapsverlof eindigt.
- Je hebt recht op Indemnités Journalières (I.J.) voor moederschap als een van de volgende zaken op jou van toepassing is:
- Je bent minstens 10 maanden als werknemer aangesloten bij het socialezekerheidsstelsel.
- Je hebt minstens 150 uur gewerkt in de 3 kalendermaanden (of 90 dagen) voorafgaand aan je werkonderbreking, bv. voor een werkonderbreking die start op 1 juli, moet je minstens 150 uur gewerkt hebben tussen 1 april en 30 juni.
- Je hebt ten minste 600 uur gewerkt in de 12 maanden voorafgaand aan je werkonderbreking. Bijvoorbeeld: voor een werkonderbreking die begint op 1 juli van dit jaar, moet je ten minste 600 uur hebben gewerkt tussen 30 juni van het voorgaande jaar en 30 juni van het huidige jaar.
- Je hebt tijdens de 6 kalendermaanden voorafgaand aan je werkonderbreking premies betaald op basis van een vergoeding die minstens gelijk is aan 1015 x het S.M.I.C.-uurloon (minimumloon).
- Je hebt gedurende de 12 kalendermaanden voorafgaand aan je werkonderbreking premies betaald op basis van verdiensten die ten minste gelijk zijn aan 2030 x het S.M.I.C.-uurloon.
- Je moet minstens 8 weken stoppen met werken.
- De C.P.A.M.: Caisse Primaire d’Assurance Maladie betaalt dagvergoedingen (I.J.), waarvan het bedrag wordt vastgesteld volgens de volgende berekeningsstappen:
- Berekening van het basisdagloon: som van de laatste 3 brutosalarissen ontvangen voor de datum van werkonderbreking, gedeeld door 91,25
- Maximum basisdagsalaris: het in aanmerking genomen salaris mag niet hoger zijn dan het maandelijkse socialezekerheidsplafond (P.M.S.S.) dat geldt op de laatste dag van de maand voorafgaand aan de onderbreking.
- Vast percentage toegepast door het C.P.A.M.: het C.P.A.M. houdt een vast percentage van 21% in op dit dagelijkse basissalaris.
- Minimum en maximum I.J. bedragen: het bedrag mag niet lager of hoger zijn dan een bepaald dagelijks bedrag.
- Collectieve overeenkomsten kunnen voorzien in gunstigere vergoedingsvoorwaarden dan het socialezekerheidsstelsel, tot en met volledige salarisvoortzetting.
- Betaling: I.J. wordt elke 14 dagen betaald.
- Aan het einde van uw zwangerschapsverlof keert u terug naar uw vorige baan of een vergelijkbare baan met ten minste hetzelfde loon.
- Je moet een herintredingsbezoek ondergaan.
- Dit moet plaatsvinden op initiatief van de bedrijfsleiding, uiterlijk 8 dagen nadat je weer aan het werk bent.
- Het vindt plaats in het bijzijn van de bedrijfsarts die verantwoordelijk is voor jouw bedrijf.
- Het terugkeer naar het werk-bezoek omvat de volgende punten:
- Controleer of je fit genoeg bent om weer aan het werk te gaan.
- Controleer of je baan (of, als dat het geval is, de herclassificatiefunctie waarin je bent aangesteld) verenigbaar is met je gezondheidstoestand.
- Bestudeer de voorstellen van de bedrijfsleiding om de werkplek aan te passen of werknemers opnieuw in te delen op basis van aanbevelingen van de bedrijfsarts.
- Onderzoek de mogelijkheid om je baan aan te passen of te herclassificeren.
- Indien nodig, een kennisgeving van ongeschiktheid afgeven.
- Het terugkeerbegeleidingbezoek vindt plaats tijdens de werkuren.
- Je afwezigheid wordt betaald onder de gebruikelijke voorwaarden, d.w.z. als werkelijke werktijd.
- Als het werkhervattingbezoek niet tijdens werktijd kan plaatsvinden (bijv. in geval van nachtwerk), wordt de tijd die nodig is voor de medische onderzoeken betaald als werkelijke werktijd.
- De bedrijfsleiding en de bedrijfsarts kunnen u vragen om een medische consolidatieverklaring van uw behandelend arts.
- Je hebt recht op een gesprek met het management van het bedrijf met het oog op loopbaanbegeleiding.
- Als je wilt, kun je borstvoeding geven tijdens werkuren.
Adoptieverlof :
- Een werknemer die een kind adopteert, heeft recht op betaald adoptieverlof, waarvan de duur varieert afhankelijk van de situatie (aantal geadopteerde kinderen, aantal kinderen dat al ten laste is, etc.). Dit verlof kan worden opgenomen door een van de ouders of worden gedeeld door de twee werkende ouders.
- Adoptieverlof staat open voor elke werknemer aan wie een kind is toevertrouwd.
- De wettelijke duur van adoptieverlof varieert afhankelijk van het aantal geadopteerde kinderen, het aantal kinderen dat al ten laste was (vóór adoptie) en of het verlof tussen de ouders wordt gedeeld:
Duur van adoptieverlof
| Aantal geadopteerde kinderen | Aantal kinderen onder uw hoede | Duur van het verlof (opgenomen door een alleenstaande ouder) | Duur van het verlof (verdeeld over de 2 werkende ouders) |
| 1 | 0 of 1 | 16 weken | 16 weken + 25 dagen |
| 2 of meer | 18 weken | 18 weken + 25 dagen | |
| 2 of meer | Het maakt niet uit hoeveel | 22 weken | 22 weken + 32 dagen |
- Wanneer adoptieverlof wordt verdeeld tussen de 2 ouders, mag het alleen worden opgesplitst in maximaal 2 perioden, waarvan de kortste periode minimaal 25 dagen moet zijn (of 32 dagen in het geval van meervoudige adoptie). Deze 2 periodes mogen opeenvolgend of gelijktijdig worden opgenomen.
- Het verlof begint op de dag dat het kind thuiskomt. Het kan echter eerder beginnen, tot maximaal 7 opeenvolgende dagen voordat het kind thuiskomt.
Ouderschapsverlof voor kinderopvang :
- Elke werknemer met ten minste één jaar anciënniteit in het bedrijf kan ouderschapsverlof opnemen om voor zijn of haar kind te zorgen (geboorte of adoptie). De duur van dit ouderschapsverlof varieert afhankelijk van het aantal kinderen dat tegelijkertijd wordt geboren of geadopteerd.
- Klik hier voor meer informatie.
Anderen :
- In Frankrijk zijn er andere vormen van verlof gekoppeld aan de komst van een kind in huis.
- 3 dagen verlof voor geboorte of adoptie.
- Verlof in geval van onmiddellijke ziekenhuisopname van het kind na de geboorte.
- Vaderschaps- en zorgverlof.
Klik hier voor meer informatie.
Op het niveau van de Europese Unie is de coördinatie van invaliditeitspensioenen complex vanwege de verschillende nationale bepalingen.
In principe hebben Frans-Belgische grensarbeiders recht op een invaliditeitsuitkering/pensioen van één of beide landen naar rato van hun verzekeringsperiode in elk van deze twee landen: België en Frankrijk.
In deze landen gelden voorwaarden die niet noodzakelijk identiek zijn. We raden je aan om contact op te nemen met je verzekeraar (mutualiteit in België en Caisse Primaire d’Assurance Maladie (C.P.A.M.) in Frankrijk).
Wie wordt als gehandicapt beschouwd in :
BELGIË :
- Het INAMI beschouwt iemand als arbeidsongeschikt zodra hij of zij meer dan een jaar niet kan werken als gevolg van een verwonding.
FRANKRIJK :
- Een niet-werkgerelateerde ziekte of ongeval kan leiden tot een vermindering van de arbeidscapaciteit. Om het salarisverlies te compenseren, zijn er vergoedingen voor zowel werknemers in de privésector als ambtenaren.
- Wat is sociale zekerheid invaliditeit? Je wordt als invalide beschouwd als, als gevolg van een niet-arbeidsgerelateerd ongeval of ziekte, je vermogen om te werken of in je levensonderhoud te voorzien met ten minste 2/3 (66%) is verminderd. Dit betekent dat je niet in staat bent om een salaris te verdienen dat hoger is dan 1/3 (33%) van het normale salaris voor werknemers in jouw categorie en werkend in jouw regio.
Frankrijk en België erkennen elkaars mate van invaliditeit.
Zodra aan de voorwaarden is voldaan, zal elk land van bezetting evenredig uitkeringen betalen.
Als je een carrière hebt die deels plaatsvindt in andere EU-lidstaten dan Frankrijk en België, raden we je aan contact op te nemen met je relevante verzekeringsorganisatie (mutualiteit in België en Caisse Primaire d’Assurance Maladie (C.P.A.M.) in Frankrijk).
Neem bij een geschil in België of Frankrijk contact op met je vakbond.
Gezondheidszorg
Algemeen principe
Krachtens de bepalingen van Verordening 883/2004 hebben grensarbeiders zowel in het land waar ze wonen als in het land waar ze werken recht op sociale zekerheid voor “gezondheidszorg”.
*Let op: er zijn verplichte stappen die de werknemer moet nemen.
Als je een Belgische inwoner bent die in Frankrijk werkt, moet je:
- je moet je lidmaatschap bij je Belgische verzekeraar (ziekenfonds) behouden EN,
- je moet je registreren bij de Caisse Primaire d’Assurance Maladie (C.P.A.M.) waar je bedrijf gevestigd is.
Deze twee instanties zullen verbindingsformulieren (E104 en S1/E106) uitwisselen, rechtstreeks of via jou, om ervoor te zorgen dat je in beide landen goed verzekerd bent.
Als je een Franse inwoner bent die in België werkt, moet je:
- je moet je inschrijving bij de Caisse Primaire d’Assurance Maladie (C.P.A.M.) EN behouden,
- je moet je inschrijven bij een Belgische verzekeraar (“mutualiteit”).
Deze twee instanties zullen rechtstreeks of via jou verbindingsformulieren uitwisselen om ervoor te zorgen dat je in beide landen goed verzekerd bent.
Wie is gedekt?
Je woont in Frankrijk en werkt in België:
Je woont in België en werkt in Frankrijk:
Wie gaat je terugbetalen?
Je woont in Frankrijk en werkt in België:
- Zorg op Frans grondgebied wordt vergoed door uw Caisse Primaire d’Assurance Maladie. U gebruikt hiervoor uw “carte Vitale”.
- Zorg in België wordt vergoed door je Belgische ziekenfonds. Je moet je ISI+-kaart meenemen als je naar de apotheek of het ziekenhuis gaat.
- Onverwachte behandelingen (bijvoorbeeld tijdens vakanties) buiten Frankrijk en België worden gedekt door je Belgische ziekenfonds, in overeenstemming met de Belgische wetgeving. Je Europese ziekteverzekeringskaart, die je moet meenemen op reis in Europa, is verkrijgbaar bij je Belgische ziekenfonds.
Je woont in België en werkt in Frankrijk:
- Zorg op Frans grondgebied wordt vergoed door uw Caisse Primaire d’Assurance Maladie. U gebruikt hiervoor uw “carte Vitale”.
- Behandelingen in België worden terugbetaald door je Belgische ziekenfonds.
- Onverwachte behandelingen (bijvoorbeeld tijdens vakanties) buiten Frankrijk en België worden gedekt door uw Franse Caisse Primaire d’Assurance Maladie, in overeenstemming met de Franse wetgeving. Vraag uw C.P.A.M. om uw Europese ziekteverzekeringskaart, die u mee moet nemen op reis in Europa.
Welke stappen moet ik nemen als ik klaar ben met werken?
Je woont in Frankrijk en hebt in België gewerkt:
*door een document te verstrekken dat de beëindiging van je arbeidsovereenkomst rechtvaardigt;
*door je ISI-kaart terug te sturen +.
Uw Belgische ziekenfonds zal op zijn beurt het gepaste formulier opstellen om aan uw CPAM voor te leggen om uw rechten in Frankrijk te behouden.
Je woont in België en hebt in Frankrijk gewerkt:
- * door een document te verstrekken dat de beëindiging van je arbeidsovereenkomst rechtvaardigt;
- * door je “carte vitale” terug te sturen.
Uw Franse CPAM zal op zijn beurt het ad-hocformulier opstellen dat u moet indienen bij uw Belgische Mutual Fund om uw rechten in België te behouden.
In de Europese Unie vallen gezinstoelagen onder de verantwoordelijkheid van de lidstaten:
Sinds 01/01/2019 is de verantwoordelijkheid voor de kinderbijslag in België “gedefederaliseerd” en geregionaliseerd. Vlaanderen, Wallonië, Brussel en de Duitstalige Gemeenschap hebben nu hun eigen kinderbijslagsysteem.
Het bevoegde systeem wordt bepaald op basis van de werkplaats. Werknemers kunnen hun kinderbijslagfonds kiezen. We geven de voorkeur aan de volgende publieke fondsen:
Als beide ouders in verschillende lidstaten werken en daarom recht hebben op gezinsbijslagen op dezelfde basis als werk, heeft het gezin bij voorrang recht op gezinsbijslagen in de woonstaat, als een van de ouders daar werkt.
De andere lidstaat betaalt zijn gezinsbijslagen secundair. Als de gezinsbijslagen in de secundaire lidstaat hoger zijn dan die in de bevoegde en prioritaire lidstaat, kent de secundaire lidstaat het bedrag toe dat overeenkomt met het verschil.
In het geval van grensarbeiders moet het voorrangsrecht worden bepaald. Als er in het woonland een recht bestaat op basis van een salaris of vervangingsinkomen voor een gezinslid, dan is het voorrangsrecht het recht van het woonland. Vanaf dat moment zal het land waar de grensarbeider werkt recht geven op een aanvullende toelage. Enkele voorbeelden:
- De familie STOBIECKI woont in Frankrijk (vader, moeder en 4 kinderen). Vader en moeder werken allebei in België. Het land van verblijf, Frankrijk, geeft geen voorrang, dus België wel. Omdat er in Frankrijk geen sociale bijdragen zijn, geeft Frankrijk geen voorrang. Maar Frankrijk kan wel een aanvullende toelage betalen.
- Bovendien, als de Franse wet hoger is dan de Belgische wet voor hetzelfde aantal kinderen van dezelfde leeftijd, zal de C.A.F. een differentiële toelage betalen, inclusief de terug-naar-school toelage.
- De familie LOUVET woont in Frankrijk en bestaat uit mama, papa en 2 kinderen, waarvan 1 geadopteerd. Vader werkt in Frankrijk Moeder werkt in België. Het voorrangsrecht is het Franse recht met een aanvullende toelage betaald door België.
- De familie KERRAR: vader is werkloos in Frankrijk, moeder werkt in België. Het voorrangsrecht is het Franse recht met een aanvullende toelage betaald door België.
- Het gezin NIKOLAY woont in Frankrijk, vader zit aan het einde van zijn werkloosheidsuitkering, heeft geen inkomsten, moeder werkt in België. De gezinstoelagen zullen dus bij voorrang door België worden betaald, terwijl de aanvullende toelage door Frankrijk kan worden betaald.
- Het gezin VAN DEN BOSCH woont in Frankrijk. De alleenstaande vader voedt de 3 kinderen alleen op. Vader werkt in België. De moeder is verdwenen. De gezinstoelagen zullen dus bij voorrang door België worden betaald en de aanvullende toelage door Frankrijk.
Het is raadzaam om de aanvraag altijd in beide landen in te dienen om geen rechten te verliezen in een van de twee landen.
Je woont in België en werkt in Frankrijk:
- In Frankrijk moet je, als je het slachtoffer bent van een arbeidsongeval, dit onmiddellijk (maximaal 24 uur na het ongeval) melden aan de bedrijfsleiding (de melding kan mondeling worden gedaan op de plaats van het ongeval. Anders moet het per aangetekende brief met ontvangstbevestiging worden verstuurd) en een arts moet een letselverslag opstellen. Alleen als deze stappen worden ondernomen, hebt u recht op 100% vergoeding van de medische kosten die verband houden met het ongeval, naast de dagelijkse uitkeringen als u niet kunt werken. De bedrijfsleiding moet het ongeval melden bij je socialezekerheidsorganisatie (C.P.A.M., M.S.A. (Mutualité Sociale Agricole)).
- Als de bevoegde instantie weigert het ongeval te erkennen, kan schriftelijk beroep worden aangetekend bij de Commission de Recours Amiable (C.R.A.).
- Als het management van het bedrijf dit niet doet, heeft het slachtoffer (of zijn/haar begunstigden) 2 jaar vanaf de datum van het ongeval de tijd om rechtstreeks bij het C.P.A.M. aangifte te doen. Wetboek van Sociale Zekerheid, art. L. 441-2.
- Een ongeval op het werk mag niet worden verward met een ongeval tijdens het woon-werkverkeer, dat andere gevolgen heeft.
Je woont in Frankrijk en werkt in België:
- In België zijn werkgevers verplicht om een verzekering af te sluiten bij een erkende verzekeringsmaatschappij om ervoor te zorgen dat al hun werknemers gedekt zijn tegen ongevallen op het werk en op weg van en naar het werk. Erkende verzekeringsmaatschappijen staan onder toezicht van FEDRIS, het Federaal Agentschap voor Arbeidsrisico’s.
- Je wordt verzocht om elk arbeidsongeval zo snel mogelijk aan de bedrijfsleiding te melden. De bedrijfsleiding is op haar beurt verplicht om het ongeval binnen 8 dagen na het ongeval te melden aan de verzekeringsmaatschappij. De verzekeringsmaatschappij zal dan beslissen of het ongeval al dan niet een arbeidsongeval was. Als je het niet eens bent met de beslissing van de verzekeringsmaatschappij, moet je weten dat beroep mogelijk is. In dat geval raden we je aan om contact op te nemen met je vakbond.
- Naast de bovenstaande procedure wordt je sterk aangeraden om het document “Attest van arbeidsongeschiktheid” onverwijld aan je Belgische verzekeraar (mutualiteit) te bezorgen. Als de verzekeringsmaatschappij binnen 30 dagen geen beslissing heeft genomen, neemt je mutualiteit de betaling van de arbeidsongeschiktheidsuitkeringen over.
- Let op! Als de bedrijfsleiding je arbeidsongeval niet op tijd heeft aangegeven, kun jij of iemand in je omgeving het binnen 3 jaar bij de verzekeringsmaatschappij aangeven. Als je de verzekeringsmaatschappij van je werkgever niet kent, moet je contact opnemen met FEDRIS.
Beroepsziekte
Ik woon in Frankrijk en werk in België
In België bestaat er een lijst van beroepsziekten, maar een ziekte die niet op de lijst staat, kan worden erkend als je kunt bewijzen dat de oorzaak van de ziekte rechtstreeks verband houdt met je beroep. Zodra een beroepsziekte is erkend, kan ze worden vergoed.
FEDRIS, het Federaal Agentschap voor Beroepsrisico’s, is verantwoordelijk voor het vergoeden van slachtoffers van beroepsziekten.
Als je een dergelijk dossier wilt samenstellen, aarzel dan niet om contact op te nemen met je CSIR vakbondsadviseur, die je zal doorverwijzen naar de juiste afdeling van je vakbond.
Je woont in België en werkt in Frankrijk
Een door de arts opgestelde verklaring moet dan naar je C.P.A.M. worden gestuurd.
Om je te helpen bij het samenstellen van een dergelijk dossier, kun je contact opnemen met je CSIR vakbondsadviseur, die je zal doorverwijzen naar de juiste afdeling van je vakbond.
Er zijn twee soorten werkloosheid:
- totale werkloosheid: de arbeidsovereenkomst wordt beëindigd;
- gedeeltelijke/tijdelijke werkloosheid: de arbeidsovereenkomst wordt opgeschort.
Verordening 883/2004 bepaalt dat volledig werkloze grensarbeiders een uitkering moeten aanvragen in het land waar ze wonen en dat het recht op een uitkering dus afhangt van de nationale bepalingen van het woonland: de werkloosheidsregels van het woonland zijn van toepassing.
Daarom moet worden opgemerkt dat een reden voor beëindiging van de arbeidsovereenkomst (ontslag voor België en Frankrijk, conventionele beëindiging in Frankrijk of beëindiging met wederzijds goedvinden voor België) die recht zou geven in het land van tewerkstelling, niet noodzakelijk recht geeft in het land van verblijf, dat het bevoegde land is voor de toekenning van uitkeringen. Het is daarom raadzaam om zoveel mogelijk informatie in te winnen voordat je een beëindigingsovereenkomst ondertekent, en om contact op te nemen met je vakbondsadviseur.
Als je een Belgische ingezetene bent, moet je je, afhankelijk van je woonplaats, zo snel mogelijk inschrijven bij de V.D.A.B. / FOREM / ACTIRIS. Dit geldt zelfs als je niet in het bezit bent van de “attestation de l’employeur destinée au Pôle Emploi”, het document op basis waarvan het bevoegde orgaan het formulier U1 uitreikt.
Als u in Frankrijk woont, moet u zich bij de beëindiging van uw contract zo snel mogelijk inschrijven bij het filiaal van Pôle Emploi in uw woonplaats. Zelfs als u niet in het bezit bent van het document “C4” op basis waarvan het bevoegde orgaan het formulier U1 afgeeft.
Het U1-document is een verbindingsformulier tussen de landen van de Europese Unie waarop de periodes van tewerkstelling, ziekte en werkloosheid worden vermeld.
Wanneer een grensarbeider te maken krijgt met arbeidstijdverkorting, is de bevoegde staat die van het werkland, d.w.z. :
Voor België :
de Franse ingezetene neemt contact op met zijn Belgische vakbondsorganisatie zodat deze het werkloosheidsdossier kan samenstellen en, indien nodig, de vergoeding kan betalen.
In deze context is het sterk aanbevolen dat je al in het bezit bent van de certificaten voor Pôle Emploi voor de tewerkstellingsperiodes in Frankrijk voordat je in België gaat werken. In sommige gevallen van werk van korte duur in België is een minimumperiode van tewerkstelling (zelfs in een ander EU-land) vereist.
Voor Frankrijk :
de Franse werkgever van de Belgische ingezetene moet alle nodige stappen ondernemen bij de D.R.E.E.T.S. (Direction Régionale de l’Économie, de l’Emploi, du Travail et des Solidarités).
In principe kunnen Europese mobiele werknemers hun recht op een ouderdomspensioen claimen bij alle lidstaten waar ze onderworpen zijn geweest aan de sociale zekerheid.
Elke lidstaat moet het pensioen garanderen voor de periode of perioden waarin de werknemer aan zijn pensioenregeling heeft bijgedragen (of daarmee gelijkgestelde perioden).
Elke lidstaat past zijn eigen wetgeving toe: het pensioen van een lidstaat wordt alleen aan de werknemer uitbetaald als hij voldoet aan de voorwaarden die in de wetgeving van die lidstaat zijn vastgelegd.
Het ouderdomspensioen dat door elke lidstaat wordt betaald, hangt daarom af van de vervulde verzekeringstijdvakken waarin de werknemer daadwerkelijk verzekerd was (proportioneel of pro rata) en van het niveau van de lonen waarvoor bijdragen moeten worden betaald. Elke lidstaat berekent en betaalt het pensioen naar rato van het aandeel van de werknemer in het pensioen.
In Frankrijk en België is leeftijd de voorwaarde om recht te hebben op een pensioen.
Wettelijke pensioenleeftijd (op 24/02/2022).
- In België :
de wettelijke pensioenleeftijd is 65 jaar. Deze wettelijke leeftijd wordt geleidelijk verhoogd:
| Datum pensioen | Wettelijke pensioenleeftijd |
| Tot 01.01.2025 | 65 jaar oud |
| Van 01.02.2025 tot 01.01.2030 | 66 jaar oud |
| Vanaf 01.02.2030 | 67 jaar oud |
- In Frankrijk :
Als je voor je 67e met pensioen gaat
Je hebt recht op een volledig pensioen vóór je 67e als je een bepaald aantal pensioenverzekeringskwartalen hebt.
Dit aantal kwartalen varieert afhankelijk van je geboortedatum:
Tabel – Vereist aantal verzekeringskwartalen om in aanmerking te komen voor een volledig pensioen
| Je bent geboren: | Je kunt met pensioen gaan vanaf : | Aantal kwartalen dat nodig is om het volledige tarief te krijgen |
| In 1956 of 1957 | 62 jaar oud | 166 (41 jaar 6 maanden) |
| Tussen 1 januari 1958 en 31 december 1960 | 62 jaar oud | 167 (41 jaar 9 maanden) |
| Tussen 1 januari 1961 en 31 augustus 1961 | 62 jaar oud | 168 (42 jaar) |
| Tussen 1 september 1961 en 31 december 1961 | 62 jaar en 3 maanden | 169 (42 jaar 3 maanden) |
| 1962 | 62 jaar en 6 maanden | 169 (42 jaar 3 maanden) |
| 1963 | 62 jaar en 9 maanden | 170 (42 jaar 6 maanden) |
| 1964 | 63 jaar oud | 171 (42 jaar 9 maanden) |
| 1965 | 63 jaar en 3 maanden | 172 (43 jaar) |
| 1966 | 63 jaar en 6 maanden | 172 (43 jaar) |
| 1967 | 63 jaar en 9 maanden | 172 (43 jaar) |
| Vanaf 1 januari 1968 | 64 jaar oud | 172 (43 jaar) |
Als je vóór je 67e met pensioen gaat zonder het vereiste aantal kwartalen, heb je geen recht op een volledig pensioen.
Het bedrag van je pensioen is onderhevig aan een korting, d.w.z. het wordt verminderd naargelang het aantal kwartalen dat je tekort komt.
Als je op je 67e met pensioen gaat
Je hebt recht op een volledig pensioen als je op je 67e met pensioen gaat, ongeacht het aantal pensioenverzekeringskwartalen dat je hebt.
Je pensioen wordt berekend op basis van het aantal kwartalen dat je hebt, wat dat aantal ook mag zijn.
Als je minder kwartalen hebt dan je nodig hebt om in aanmerking te komen voor een volledig pensioen voor je 67e, wordt er geen korting toegepast op je pensioen.
Gezien de recente aard van de pensioenhervorming, een hervorming die erdoor geramd werd door de regering van E. Borne en de president van de Republiek E. Macron, raden we je aan om contact op te nemen met een van onze vakbondsadviseurs voor meer informatie.
- Vervroegd pensioen:
dat wil zeggen, vóór de wettelijke pensioenleeftijd, bestaan in beide landen. In Frankrijk zijn er verschillende pensioenregelingen om vervroegde pensionering mogelijk te maken (ongeschiktheid, invaliditeit, blijvende arbeidsongeschiktheid, lange loopbanen) of om het pensioenbedrag te verhogen.
- Aanvullende pensioenen :
- In Frankrijk wordt de verplichte aanvullende pensioenregeling voor alle werknemers in de particuliere sector verzorgd door AGIRC-ARRCO.
- In tegenstelling tot Frankrijk zijn aanvullende pensioenregelingen in België noch algemeen noch verplicht. Om een aanvullende pensioenregeling op te zetten, moet dit voorzien zijn in de sectorale collectieve arbeidsovereenkomst op het niveau van het paritair comité.
Praktische formaliteiten voor de particuliere sector :
- Aanvragen voor pensioenuitkeringen moeten worden ingediend bij het bevoegde orgaan in het land waar je woont.
- Aanvragen voor pensionering moeten tussen 6 maanden en één jaar voor de geplande pensioneringsdatum worden ingediend.
- Voor werknemers die in Frankrijk werken en in België wonen, is het ook belangrijk om het management van het bedrijf te informeren. De deadline voor het verstrekken van deze informatie is vastgelegd in de toepasselijke collectieve arbeidsovereenkomst.
- Voor werknemers die in België werken en in Frankrijk wonen, is het noodzakelijk om contact op te nemen met hun vakbondsorganisatie om de pensioenprocedure te implementeren.